Uwaga: Artykuł został napisany przez wyspecjalizowany w uzdatnianiu wody zespół MSR. Niektóre fragmenty tekstu oraz odnośniki mogą dotyczyć w pierwszej kolejności kontynentu Ameryki Północnej, niemniej jednak zalecamy zapoznanie się z nimi podczas planowania podróży.
Posiadanie odpowiedniego zapasu wody, gdy niespodziewana sytuacja pozbawi nas do niej dostępu, należy zawsze traktować jako sprawą priorytetową. Niezależnie od tego, czy mieszkasz w mieście czy na prowincji, brak możliwości pozyskania czystej wody może być poważnym zagrożeniem. Poniżej zamieszczamy nieco porad, jak poradzić sobie z dostępem do wody pitnej w mogących nas zaskoczyć sytuacjach awaryjnych.
Woda pitna – jakie może nieść zagrożenia
Woda wodociągowa lub komunalna może być zagrożeniem dla zdrowia, jeżeli ulegnie skażeniu chorobotwórczymi mikroorganizmami. Mogą to być bakterie, pasożyty lub wirusy, w normalnych warunkach usuwane w stacjach uzdatniania przed wprowadzeniem do sieci wodociągowej.
W sytuacji awaryjnej może nastąpić szybkie skażenie wody – w przypadku np. uszkodzenia wodociągu może dojść do jego zanieczyszczenia wodą ściekową i dostania się patogenów do wody pitnej.
Sieć wodociągowa może być uszkodzona również podczas klęsk żywiołowych, takich jak trzęsienia lub osuwiska ziemi, mogące doprowadzić do zanieczyszczenia zbiorników wodnych lub pęknięcia wodociągu. Jedynym źródłem wody mogą być wtedy wyłącznie wody powierzchniowe, niebezpieczne dla zdrowia bez odpowiedniego uzdatniania.
W skrajnych sytuacjach, zwłaszcza na obszarach o złych warunkach sanitarnych, katastrofy naturalne mogą szybko doprowadzić do skażenia wody odchodami ludzi lub zwierząt. Przygotowanie na takie sytuacje awaryjne zapewni wodę pitną tobie i twojej rodzinie, pozwalając na przetrwanie w zdrowiu.
Jak przygotować się do sytuacji awaryjnej
Indywidualne zapotrzebowanie na wodę zmienia się w zależności od wieku, kondycji organizmu i klimatu (w wysokich temperaturach zapotrzebowanie na wodę może wzrosnąć dwukrotnie). Ogólnie można powiedzieć, że minimalne zapotrzebowanie dzienne wynosi min. 4 l na osobę, zakładając zużycie jej do picia i celów sanitarnych (przygotowywanie żywności, zmywanie, mycie zębów itp.).
Najlepszym rozwiązaniem jest zakupienie oryginalnie zamkniętego zapasu wody ( z wyraźnie zaznaczonymi datami ważności) i przechowywanie jaj w ciemnym, chłodnym miejscu. Agencja CDC zaleca posiadanie 3-dniowego zapasu wody.
Ponieważ jednak trudno przewidzieć, jak długo będziemy pozbawieni dostępu do wody pitnej, zawsze warto zaopatrzyć się w przenośny, indywidualny zestaw uzdatniający, usuwający z wody patogeny i zanieczyszczenia takie jak:
- Wirusy (np. Norowirus, rotawirusy, wirus zapalenia wątroby typu A) – przenoszone przez odchody ludzi i zwierząt,
- Bakterie (np. Salmonella, E. Coli) – przenoszone przez ludzi i zwierzęta,
- Pierwotniaki (np. Giardia i Cryptosporidium) – przenoszone przez ludzi i zwierzęta,
- Osady i zmętnienia – na ogół nie są szkodliwe dla zdrowia, ale pogarszają smak i jakość wody,
- Substancje organiczne (np. ropa naftowa, pestycydy, herbicydy, metale ciężkie i inne chemikalia) – mogą być szkodliwe gromadząc się w organizmie.
Aby uznać wodę za bezpieczną, należy przede wszystkim usunąć z niej drobnoustroje chorobotwórcze (bakterie, wirusy, pasożyty), ale oczywiście najlepiej jest pozbyć się również innych zanieczyszczeń. Oferowane są różnego rodzaju systemy uzdatniające:
Mikrofiltry usuwają z wody osady, pasożyty i bakterie, jeżeli wyposażone są w dodatkowy filtr z węglem aktywowanym usuwają również wiele zanieczyszczeń chemicznych, poprawiając smak i zapach wody.
Dla usunięcia najmniejszych z patogenów – wirusów niezbędne jest zastosowanie dodatkowej procedury uzdatniającej. Najczęściej stosowane są odpowiednie środki chemiczne lub promienie UV. Promienie UV skuteczne są tylko w wodzie czystej i klarownej, gdyż zanieczyszczenia i zmętnienie blokują dostęp promieni UV, ponadto woda oczyszczona tą metodą, w przeciwieństwie do metod chemicznych, podatna jest na ewentualne wtórne zanieczyszczenie.
Środki chemiczne na bazie chloru nie tylko usuwają pasożyty, bakterie i wirusy ale przez długą obecność środka dezynfekującego w wodzie chronią ją przed powtórnym zanieczyszczeniem, np. przez resztki skażonej wody pozostałe na nakrętce lub pokrywce butelki.
Gotowanie wody usuwa z niej patogeny, w tym również wirusy, wymaga jednak znacznej ilości paliwa, którego może potem zabraknąć w „sytuacji awaryjnej”.
Systemy uzdatniania wody, które możemy zarekomendować
W sytuacji zagrożenia najlepsze jest użycie zestawu, który usuwa z wody zarówno patogeny, jak i osady i zmętnienia. Zalecamy najbardziej popularny zestaw MSR MiniWorks Ultrafilter EX z trwałym i wydajnym ceramiczno – węglowym systemem filtracji, usuwającym pasożyty, bakterie i substancje organiczne, a przy użyciu tabletek Aquatabs również wirusy (tabletki Aquatabs w opakowaniu typu blister mają trwałość 5 lat).
Inny system to niezawodny MSR SweetWater Purifier System, składający się z filtra SweetWater Ultrafilter i zwalczający wirusy środek na bazie chloru SweetWater Purifier.
W przypadku konieczności filtrowania wody dla większych grup osób zalecić można wysokowydajny filtr grawitacyjny MSR AutoFlow GravityFilter, usuwający pasożyty, bakterie i osady. Dla usunięcia wirusów można zastosować dodatkowo tabletki Aquatabs (Zapytaj o dostępność).
Plan B – rozwiązania alternatywne
Najlepiej oczywiście być profesjonalnie przygotowanym na sytuacje awaryjne, ale w razie potrzeby można zastępczo zastosować zalecane przez agencję CDC metody alternatywne, jak również warto zapoznać się z zasadami zalecanymi w oficjalnie rządowej kampanii Resolved to Be a Ready, które pozwalają radzić sobie z potencjalnym niebezpieczeństwem przy pomocy ogólnie dostępnych środków domowych.
- Doprowadź wodę do maksymalnej czystości. Jeżeli jest mętna lub zapiaszczona, pozostaw do odstania i zlej do innego naczynia,
- Gotuj wodę. Minimalny czas to 1 minuta, na większych wysokościach zwiększ ten czas do 3 minut,
- Zastosuj domowy wybielacz. Agencja CDC zaleca użycie 16 kropel (1/8 łyżeczki) bezzapachowego wybielacza na 1 l wody. Wymieszaj i pozostaw na 30 min,
- Destyluj wodę dla usunięcia opornych zarazków i innych substancji organicznych. Wodę należy gotować i zbierać skroploną parę.
Jak widzimy, w sytuacji awaryjnej można również doraźnie poradzić sobie z uzdatnianiem wody. Zawsze warto być przygotowanym na najgorsze, a w razie potrzeby wiedzieć jak poradzić sobie z pozyskaniem wody w sytuacji kryzysowej i nie dać się zaskoczyć niespodziewanym okolicznościom.
