Wiemy, że w świecie aktywnego turysty, biegacza czy podróżnika odpowiednie wyposażenie ma decydujący wpływ na komfort i bezpieczeństwo, jak i nasze zdrowie. Ochraniacze, popularnie znane stuptutami, są nieodłącznym elementem ekwipunku, zapewniającym skuteczną ochronę przed deszczem, śniegiem czy błotem, choć nie tylko. W tym artykule odpowiemy na pytania m.in.: dlaczego stuptuty są tak istotne, jak wybrać te najlepsze oraz jakie korzyści oferują podczas aktywności turystycznych.
1. Dlaczego stuptuty są ważne?
1.1 Skuteczna ochrona przed warunkami atmosferycznymi
Stuptuty nie pełnią jedynie roli modnego „outdoorowego” dodatku, ale stanowią niezastąpioną barierę ochronną przed kaprysami pogody. Pomijając fakt, że nawet najlepsze oddychające buty mogą przemakać w trudnych warunkach terenowych, stuptuty pełnią funkcję dodatkowego zabezpieczenia, które uniemożliwia deszczowi czy śniegowi przedostawanie się od góry do wnętrza obuwia. Sprawdzają się zatem nie tylko w miejscach, gdzie śnieg sięga do kolan, ale także podczas deszczu lub chodzenia po mokrym terenie – dużo kałuż i błota. W trudnych warunkach atmosferycznych np. podczas całodniowych marszów w deszczu utrzymują stopę ciepłą, w suchym i komfortowym środowisku.
A wiadomo, że mokre nogi podczas marszu to nie tylko dyskomfort, ale także poważne zagrożenie dla zdrowia. W chłodnych warunkach atmosferycznych, zwłaszcza w górach, mokre stopy mogą prowadzić do przeziębienia, wychłodzenia organizmu, nie mówiąc już o spadku motywacji do dalszej aktywności.
1.2 Zabezpieczenie obuwia i odzieży
Stuptuty działają również jak tarcza ochronna dla naszego obuwia oraz spodni, chroniąc nas nie tylko przed śniegiem czy deszczem lub błotem, ale też gałęziami, kamieniami, igłami, piaskiem czy kolcami. Powodują, że po wyprawie buty są mniej zabrudzone. A to realnie oznacza mniej pracy przy ich czyszczeniu, suszeniu oraz dłuższą żywotność buta. Z kolei suche i czyste nogawki spodni po powrocie do domu lub wejściu do schroniska „nie wnoszą z nami” brudu i błota do pomieszczeń, a my wyglądamy schludnie i nie musimy się przebierać lub wrzucać spodni od razu do prania, czy cerowania w przypadku kontaktu np. z krzakiem jeżyn z ostrymi kolcami.
2. Jak wybrać najlepsze stuptuty?
Po pierwsze trzeba zwrócić uwagę na to, z czego są zrobione. Podstawą dobrych stuptutów jest wysokiej jakości materiał, który jednocześnie jest wodoodporny, wytrzymały i oddychający. Warto wybierać modele z trwałych tkanin np. modele z membranami GORE-TEX® czy Dry, które zapewniają skuteczną ochronę przed wilgocią, jednocześnie dbając o oddychalność.
Kolejną sprawą na która należy zwrócić uwagę przy zakupach jest system mocowań i dopasowanie stuptuta do naszej nogi. Sprawdźmy, jakie zapięcia i systemy mocowania oferuje dany model stuptutów. Zaleca się wybór tych, które łatwo się zakłada i zapewniają stabilne dopasowanie do nóg, eliminując możliwość ich zsuwania się w trakcie aktywności.
Stuptuty dostępne są w różnych rozmiarach i w wysokościach, obejmując zarówno stuptuty do kolan, do połowy łydki, jak i te powyżej kostki. Wybór zależy od indywidualnych potrzeb i warunków, w jakich planuje się je używać. Wyższe modele oferują kompleksową ochronę, podczas gdy niskie są bardziej kompaktowe i lekkie. Często te niższe wersje wybierają biegacze stawiając na minimalizm wagi i używając ich niemalże cały rok. Ważny jest też systemy zapinania, czy to na rzep, czy na zamek błyskawiczny. Odpowiednie zapięcie ma znaczący wpływ na wygodę i trwałość stuptutów, a także to że nie spadną lub zsuną się nam podczas ruchu nogami. Ważne jest, aby wybierać modele z solidnymi zapięciami, które łatwo się zakładają, a jednocześnie gwarantują szczelność. Słabej jakości zamek błyskawiczny może przepuszczać wilgoć, a gorszego wykonania rzep może odklejać się w najmniej spodziewanym momencie.
Aby mieć pewność że stuptyty utrzymują nam się na nogach wybierajmy najlepiej te z podwójnym lub potrójnym zabezpieczeniem np. zamek błyskawiczny i rzep, czy zamek błyskawiczny plus dodatkowe napy i ściągacze.
3. Jak dbać o stuptuty?
Zaleca się ręczne czyszczenie stuptutów, unikając używania detergentów, które mogą zaszkodzić wodoodporności materiału. Płukanie w letniej wodzie zwykle wystarcza do usunięcia większości zabrudzeń, można też użyć płynów do czyszczenia do sprzętu i odzieży outdoorowej np. Środek W Spreju Do Czyszczenia Odzieży I Butów Grangers Gear Cleaner. A także raz na jakiś czas zaimpregnować stuptuty, by służyły nam bez zarzutu długie lata – można użyć do tego impregnatu marki Grangers Impregnat Do Tkanin Grangers Performance Repel Plus.
4. Omówienie przykładowych dobrych stuptutów
Na przykładzie stuptutów Trekmates modelu Cairngorm – omówimy jeszcze raz wszystkie najważniejsze cechy na które trzeba zwracać uwagę przy zakupie ochraniaczy.
Po pierwsze, patrzymy czy stuptuty łatwo nałożyć i czy oferują solidną ochronę w trudnych warunkach terenowych. Model Cairngorm ma zapięcie (przez całą długość ochraniacza) na suwak błyskawiczny dodatkowo chroniony przed zamarzaniem i przedostawaniem się wilgoci grubą warstwą materiału zamykaną na długi rzep. Stuptuty te łatwo będzie zatem nałożyć.
Po drugie, patrzymy czy styptuty będą trzymać się na nodze. We wspomnianym modelu mamy ściągacz na wysokości kostki oraz ściągnięcie gumką pod kolanem, jak i dodatkowe napy trzymające i zabezpieczające rzep oraz suwak. Zatem prawdopodobieństwo zsunięcia się, czy zgubienia tych ochraniaczy jest znikomy dzięki licznie zastosowanym zabezpieczeniom. Metalowy zaczep z przodu umożliwia założenie stuptutów na dowolne buty sznurowane, niezależnie od ich rodzaju, co czyni go bardzo uniwersalnym. Trzy dostępne rozmiary pozwalają na idealne dopasowanie do naszej łydki.
Trzecia sprawa – z jakiego materiału jest zrobiony ochraniacz i czy jest zastosowana oddychająca membrana?
Stuptuty Cairngorm są nie tylko łatwe w zakładaniu, ale także solidne i wytrzymałe. Gołym okiem widzimy grubszy materiał w miejscach szczególnie narażonych na zużycie, takich jak dolna część rzepów czy ściągacz pod kolanem, dzięki czemu są one odporniejsze na eksploatację. Wykorzystanie trzywarstwowego Gore-texu sprawia, że są one w stu procentach wodoodporne i jednocześnie oddychające. Dzięki czemu nie będzie trzeba zmagać się z ubłoconymi i przemoczonymi spodniami aż po kolana.
