Bakterie obecne są wszędzie. Znajdują się w ciele człowieka i na jego skórze, glebie, w pozornie czystych i chłodnych naturalnych zbiornikach wodnych. W większości nieszkodliwe, te jednokomórkowe mikroorganizmy występują powszechnie w rzekach i jeziorach.
Ludzie i zwierzęta mogą być również nosicielami szkodliwych bakterii, jak też doprowadzać do skażania nimi wody, co może spowodować ryzyko zakażenia przy piciu wody z niepewnego źródła. Niektóre szczepy bakterii występują powszechnie na obszarach epidemii pokarmowych lub dotkniętych klęskami żywiołowymi.
Przed szczegółowym omówieniem zagadnienia zakażeń bakteryjnych warto zapoznać się z kilkoma uwagami. Ocenia się że ryzyko infekcji bakteryjnej na terenach Ameryki Północnej nie jest wysokie. Możliwość zakażenia jednak zawsze istnieje, a konsekwencje mogą być poważne. Nigdy nie ma pewności, że łyk zimnej wody ze strumienia po upalnym dniu będzie bezpieczny, jeżeli w jego górnym biegu doszło do zanieczyszczenia.
W skali mikroskopowej bakterie uważane są za organizmy średniej wielkości. Większość gatunków ma rozmiar 0,2 – 1 mikrometra, co czyni je mniejszymi od pasożytniczych pierwotniaków i większymi od wirusów. Występowanie bakterii jest również mniej zależne od rejonu – większość gatunków występuje praktycznie we wszystkich zbiornikach wodnych świata.
Objawy chorób bakteryjnych mogą być nieprzyjemne, lecz większość z nich nie jest niebezpieczna dla dorosłego, zdrowego człowieka. Oczywiście nie należy lekceważyć niebezpieczeństw i zadbać o zabezpieczenie przed zakażeniem podczas wyprawy.
W jaki sposób dochodzi do rozprzestrzeniania się bakterii?
Prawie wszystkie bakterie rozprzestrzeniają się przez odchody zakażonych ludzi i zwierząt. Gdy trafiają do wody, zaczyna się proces namnażania. Nawet więc znajdując się w „dziewiczym” terenie dobrze jest przestrzegać podstawowych zasad higieny, aby zminimalizować ryzyko rozprzestrzenienia szkodliwych bakterii. Również bliskość pastwisk dla zwierząt. jest czynnikiem sprzyjającym zakażeniom.
Czym różnią się od siebie poszczególne gatunki bakterii?
Choroby bakteryjne wywołują na ogół podobne objawy, a większość z nich ustępuje samoistnie w przypadku zdrowych, dorosłych ludzi. Różnice polegają głównie na ilości bakterii niezbędnych do wywołania zachorowania, szybkości wystąpienia objawów i czasu trwania choroby, jak również gatunku bakterii i indywidualnej odporności..
Na które gatunki bakterii powinniśmy zwracać uwagę?
1. E.Coli
Bakterie E.Coli (Escherichia Coli) cieszą się złą sławą, jednak większość szczepów jest nieszkodliwa, a niektóre z nich znajdują się w jelitach człowieka, odgrywając tam ważną rolę. Bardzo niebezpiecznym podgatunkiem bakterii jest szczep VTEC, nieoczyszczona woda może również doprowadzić do zakażenia odmianą ETEC, wywołującą tzw. „biegunkę podróżnych”.
Wywołanie choroby u dorosłej, zdrowej osoby może być spowodowane przez 10 milionów – 10 miliardów bakterii, co wydaje się dużą liczbą, należy jednak pamiętać, żę 10 milionów komórek może być zawartych w zaledwie 25 ml. wody. U dzieci i osób z osłabionym układem odpornościowym ilość wystarczająca do zachorowania jest jeszcze mniejsza.
Objawy:
Występują zwykle ok. 26 godzin po zakażeniu, są to ziarniste biegunki, skurcze, gorączka, nudności i odwodnienie. W większości przypadków objawy trwają kilka dni, jednak w cięższych przypadkach mogą przedłużyć się do trzech tygodni.
2. Shigella
Bakteria Shigella przenoszona jest przez odchody ludzi i niektórych naczelnych, występuje najczęściej w dużych skupiskach ludzkich. Zakażenie pałeczką Shigella może być spowodowane przez zaledwie 10 – 200 komórek, jednak choroba ma przebieg łagodny i u zdrowych, dorosłych osób ustępuje zwykle bez leczenia. W przypadku nielicznych zachorowań o ostrym przebiegu niezbędne jest podanie antybiotyków. U niektórych osób objawy zakażenia nie występują w ogóle.
Objawy:
Pojawiają się w ciągu 8 – 50 godzin, jest to zwykle biegunka, gorączka i skurcze ale mogą również wystąpić wymioty i krwawe lub ropne stolce. U zdrowych, dorosłych osób objawy ustępują zwykle po 5-7 dniach.
3. Salmonella
Ilość bakterii niezbędnych do zakażenia jest zależna od indywidualnej odporności, ale może to być nawet jedna komórka. Objawy zakażenia tą zjadliwą bakterią może wystąpić już po 6 godzinach, maksymalnie 72. Objawy ustępują zwykle po 4-7 dniach bez kuracji antybiotykowej, ale w niektórych przypadkach choroba może być niebezpieczna dla życia nawet dla zdrowych osób.
Objawy
Biegunka, skurcze, nudności, wymioty gorączka i ból głowy. Ważną sprawą w przypadku zakażenia salmonellą jest uzupełnianie elektrolitów utraconych na skutek biegunki i wymiotów.
4. Cholera
Choroba wywoływana przez bakterie przecinkowca cholery jest obecnie rzadkością w Stanach Zjednoczonych – ostatnia poważna epidemia wystąpiła w 1911 r. Jest jednak nadal śmiertelnym zagrożeniem w krajach rozwijających się, o złych warunkach sanitarnych, zwłaszcza w Afryce, Azji Południowo – Wschodniej i na Haiti.
Według Raportu CDC, na świecie notuje się rocznie 3-5 mln przypadków zachorowań, z których 100 tys. kończy się śmiercią. Osobom podróżującym po świecie zaleca się skalkulowanie ryzyka zachorowania i podjęcia odpowiednich środków zaradczych.
Do zakażenia wystarczy ok. miliona komórek bakterii. Objawy występują po kilku godzinach do 3 dni i trwają kilka dni.
Objawy to ziarniste biegunki i wymioty. Leczenie polega na szybkim podaniu płynów i soli i na ogół jest skuteczne , jednak w przypadku nieleczonego odwodnienia choroba może być śmiertelna.
Diagnozowanie:
Ponieważ objawy chorób bakteryjnych objawy są na ogół podobne, do jednoznacznego zdiagnozowania niezbędne jest laboratoryjne badanie próbki kału.
Leczenie:
W przypadku wszystkich chorób bakteryjnych najniebezpieczniejsze jest odwodnienie organizmu spowodowane biegunką i wymiotami (np.w ciężkich przypadkach dezynterii). W przypadku zdrowych, dorosłych osób wystarczające jest uzupełnianie płynów i elektrolitów. U osób z osłabionym systemem immunologicznym niezbędna jest konsultacja lekarska. Nieleczone odwodnienie może doprowadzić do zagrożenia życia.
Usuwanie bakterii
Z powodu dużej wielkości większość bakterii można usunąć przez odpowiednie systemy filtrujące. Mogą być również niszczone przez utleniacze, promieniowanie UV i gotowanie, jednak brud i zawiesiny mogą być usuwane z wody wyłącznie przez filtrowanie. Ponieważ stałe cząstki znajdujące się w wodzie mogą chronić bakterie przed promieniami UV, firma MSR zaleca wstępne przefiltrowanie wody filtrem przed dalszymi zabiegami uzdatniającymi.
Norma US EPA wymaga usunięcia 99,9999 % bakterii z wody pitnej. Wymóg ten spełniają wszystkie filtry i systemy MSR, włącznie z filtrami MiniWorks, SweetWater i Autoflow.
Leptospira: Wyjątek od reguły
Jeżeli uprawiałeś turystykę na Hawajach lub innych rejonach tropikalnych, prawdopodobnie słyszałeś o bakterii Leptospira. Występuje ona na całym świecie, ale najczęściej w rejonach o gorącym i wilgotnym klimacie. Rozprzestrzenia się poprzez mocz ludzi i zwierząt, takich jak szczury, świnie, bydło, w rzadkich przypadkach może przenieść się z człowieka na człowieka.
Leptospira jest bakterią specyficzną, gdyż ma rozmiary mniejsze, niż większość bakterii, od 0,1 do 0,3 mikrometra. Jej rozmiary i kształt – cienki i wydłużony – powoduje, że może czasami przeniknąć przez niektóre membrany filtracyjne. Chociaż prawdopodobieństwo takiego przypadku nie jest duże, większość filtrów nie daje pełnej gwarancji jej usunięcia.
Przy podejrzeniu skażenia wody przez bakterię Leptospira zaleca się zastosowanie filtra do wody – oczyszczacza Guardian Purifier lub dodatkowego późniejszego użycia tabletek odkażających Aquatabs.
Objawy zakażenia bakterią Leptospira rozwijają się w czasie 2 dni – 4 tygodni i przebiegają w dwóch etapach.
Pierwszy etap to gorączka, dreszcze, ból głowy, bóle mięśni, wymioty i biegunka, które po jakimś czasie ustępują. Przy wystąpieniu drugiego etapu może dojść do uszkodzenia nerek lub ryzyka niewydolności wątroby.
Objawy zwykle ustępują po kilku dniach do 3 tygodni, mogą jednak trwać znacznie dłużej. Wczesne podanie antybiotyków przyspiesza wyleczenie. W każdym przypadku niezbędna jest konsultacja lekarska.
Leptospira nie występuje na większości obszarów Ameryki Północnej i dobrej jakości filtr jest wystarczający dla uzyskania bezpiecznej wody pitnej. Przy podejrzeniu zakażenia wirusami zaleca się dodatkowe użycie odpowiednich środków dezynfekcyjnych.
Zawsze należy jednak pamiętać, że jakość wody w otwartych zbiornikach wodnych może ulegać zmianom, a nawet może zdarzać się, że woda bezpieczna jednego dnia, następnego może być już zagrożeniem.
Wszystkie zdjęcia osadzone dzięki uprzejmości Centers of Disease Control and Prevention.
